Milli Eğitim Bakanlığının 2023 yılı KPSS puanıyla yapacağı öğretmen ataması tabiri caizse tam bir yılan hikâyesine döndü!

Başta Milli Eğitim Bakanı Sayın Yusuf Tekin olmak üzere, diğer yetkililer tarafından yapılan açıklamalarda, atamaların yapılması için devam etmesi gereken sürecin kesintiye uğramasının temel nedeni olarak yapılan mülakat düzenlemesinde yer alan % 50 KPSS puanı, % 50 mülakat puanı uygulamasının kanuna aykırı olması iddiasıyla Danıştayda açılan iptal davasının gösterilmesidir.

Hukuksal durum

1.MEB tarafından TBMM’ye sunulan ‘Öğretmenlik Mesleği Kanunu Taslağı’ henüz TBMM’den geçmemiş ve kanunlaşmamıştır.

2.Mülakat uygulaması şu anda yürürlükte olan 14 Şubat 2022 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan 7354 Sayılı ‘Öğretmenlik Meslek Kanunu’na göre yapılmaktadır.

3.Öğretmen atamaları konusunda 652 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin Ek 4. maddesinde, öğretmen alımlarının sadece mülakatla yapılabileceğine ilişkin olarak şu hüküm yer almaktadır: "(2) Sözleşmeli öğretmenler, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinde öngörülen genel şartlar ile öğretmen kadrosuna atanabilmek için aranan özel şartları taşıyanlardan Kamu Personel Seçme Sınavı puan sırasına konulmak kaydıyla alım yapılacak her bir pozisyonun üç katına kadar aday arasından Bakanlık tarafından yapılacak “Sözlü Sınav Başarı Sırasına Göre” atanır hükmü yer almaktadır.

4.Sözleşmeli Öğretmen İstihdamına İlişkin Yönetmelik’in 12.maddesi 5.fıkrasında “Sözlü sınav başarı puanı KPSS puanının %50’si ile sözlü sınavdan alınan puanın %50’si alınarak belirlenir.” hükmü yer almaktadır.

5.Danıştaya açılan iptal davasının gerekçesi, kanun veya Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile düzenlenen bir hükme aykırı olarak yönetmelikle düzenleme yapılamaz, bu nedenle MEB tarafından yapılan mülakatlar iptal edilmelidir.

Normlar hiyerarşisi ne demektir?

Bu noktada, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, Kanun ve Yönetmelik konusunda çok detaya girmeden normlar hiyerarşisinden söz etmek ve hukuksa durumu netleştirmek gerekiyor. Normlar hiyerarşisi, her türlü normun hiyerarşik olarak sıralanması ve birbirine bağlı olması anlamına gelmektedir. Bu hiyerarşik sıralamada daha altta yer alan bir norm, kendisinden üstte bulunan norma aykırı hükümler içeremez. Bir norm geçerliliğini başka bir normdan alır. Türk hukuk sisteminde “normlar hiyerarşisi" başlığında şu sıralama yapılır:

-Anayasa,

-Haklarla ilgili anlaşmalar,

-Kanun ve KHK,

-Diğer Anlaşmalar,

-Tüzük,

-Yönetmelik,

-Genelge.

Öğretmen ataması ile ilgili yürürlükteki düzenlemeler

a)7354 Sayılı Öğretmenlik Meslek Kanunu’nun 5.maddesinin 1.fıkrasında, “Özel mevzuatında yer alan hükümler saklı kalmak üzere, aday öğretmenliğe atanabilmek için … 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinde sayılan şartlara ek olarak, yönetmelikle belirlenen yükseköğretim kurumlarından mezun olma, 7315 sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanununa göre güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılmış olma ve Millî Eğitim Bakanlığınca ve/veya Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı tarafından yapılacak sınavlarda başarılı olma şartları aranır.” hükmü yer almaktadır.

b) 652 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin Ek 4. maddesinde, öğretmen alımlarının sadece mülakatla yapılabileceğine ilişkin olarak şu hüküm yer almaktadır: "(2) Sözleşmeli öğretmenler, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinde öngörülen genel şartlar ile öğretmen kadrosuna atanabilmek için aranan özel şartları taşıyanlardan Kamu Personel Seçme Sınavı puan sırasına konulmak kaydıyla alım yapılacak her bir pozisyonun üç katına kadar aday arasından Bakanlık tarafından yapılacak “Sözlü Sınav Başarı Sırasına Göre” atanır hükmü yer almaktadır.

Normlar hiyerarşisinde Kanun ile KHK aynı düzeyde hukuksal sonuç doğuracak normlar, yönetmelik daha alt sırada yer alan bir norm olarak yer almaktadır. Bu durumda yönetmelikle düzenlenen % 50 KPSS puanı, % 50 mülakat puanı alt norm olduğu için 652 Sayılı KHK’nin Ek.4.maddesine aykırı ve geçersiz gibi durmaktadır. Ancak yürürlükteki Öğretmenlik Meslek Kanunu’un 5.maddesinin 1.fıkrasında sözlü “Sınavlar” ibaresi bulunduğundan ve Kanunda bu sınavların içeriği ve şekli ile ilgili herhangi bir düzenleme bulunmadığından, MEB’in mülakat uygulaması, sadece mülakat puanına göre atama yapması veya % 50 KPSS, % 50 mülakat puanını esas alarak atama yapması, yürürlükteki ÖMK’ye aykırı durmamaktadır.

Kanun mu öncelikli, Kanun Hükmünde Kararname mi?

Gelinen aşamada KHK’ye aykırı olan ancak ÖMK’ye uygun olan bir Yönetmelik düzenlemesiyle karşı karşıyayız. Peki, normlar hiyerarşisinde aynı düzeyde olan bu iki norm farklı düzenlemeler yaptığında hangisi geçerli olacaktır?

Anayasa’nın 7.maddesinde “Yasama yetkisi Türk Milleti adına Türkiye Büyük Millet Meclisinindir. Bu yetki devredilemez.” hükmü; 123.maddesinde “İdare, kuruluş ve görevleriyle bir bütündür ve kanunla düzenlenir.” hükmü; 104.maddesinde “…Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisine ilişkin konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilir… Anayasada münhasıran kanunla düzenlenmesi öngörülen konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamaz…Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile kanunlarda farklı hükümler bulunması halinde, kanun hükümleri uygulanır. Türkiye Büyük Millet Meclisinin aynı konuda kanun çıkarması durumunda, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi hükümsüz hale gelir.” hükmü yer almaktadır.

Dolayısıyla öğretmen atamalarıyla ilgili olarak 652 Sayılı KHK’nin Ek-4.maddesini değil, 7354 Sayılı Öğretmenlik Meslek Kanunu’nun 5.maddesinin 1.fıkrasının esas alınması gerekir. Bu maddeye göre de MEB’in, öğretmen atamalarında “Millî Eğitim Bakanlığınca ve/veya Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı tarafından yapılacak sınavlarda başarılı olma şartları aranır.” hükmü yer almaktadır. Bu hükümde, yazılı veya sözlü sınavların ağırlığından söz edilmediğinden MEB’in öğretmen atamalarında % 50 KPSS, % 50 Mülakat puanı uygulaması ÖMK’ye aykırı değildir.

O halde yazımızın başlığındaki soruya cevap vermek gerekirse;

“MÜLAKATLAR İPTAL EDİLMEZ!” kanaatindeyiz.

Abdullah DAMAR

Eğitimci Yazar