Öğretmen Atamalarında Yeni Bir Yol Haritası Şart

Eğitimci Yazar

Yasin Görmüş

--

Eğitim sistemi, bir ülkenin geleceğini şekillendiren en önemli unsurlardan biridir. Bu nedenle öğretmen istihdamı konusunda uzun vadeli, planlı ve sürdürülebilir bir model oluşturulması büyük önem taşımaktadır. Son yıllarda öğretmen atamaları konusunda çeşitli tartışmalar yaşansa da, tüm paydaşların ortak amacı eğitimde verimliliği artırmak ve öğretmenlerin en iyi şartlarda görev yapmasını sağlamaktır.

Ücretli Öğretmenlik Yerine Kadrolu İstihdam Güçlendirilmelidir

Türk Eğitim Sen verilerine göre şu anda Türkiye genelinde yaklaşık 80 bin ücretli öğretmen görev yapmaktadır. Ücretli öğretmenlerin düşük maaşlarla çalışması ve güvencesiz bir sisteme tabi olması, uzun vadede eğitimde kaliteyi olumsuz etkileyebilir. Bu noktada aynı bütçeye tekabül eden 20 bin kadrolu öğretmen ataması yapılarak eğitim sisteminde daha kalıcı çözümler üretilebilir.

Emeklileri de Hesaba Katınca 30 bin Atamanın Bütçeye Bir Yükü Yok

2024 yılı içerisinde 10 bin 889 öğretmen emekli oldu veya görevinden ayrıldı. Bu, doğal olarak eğitim sisteminde bir kadro açığı oluşturuyor. Ayrıca mevcut ücretli öğretmenlerin maaşları zaten devlet bütçesinden karşılandığı için, yaklaşık 30 bin öğretmen atamasının bütçeye ek bir yük getirmeyeceği söylenebilir. Bu demek değil ki 30 bin öğretmen ataması yapılmalıdır. Bu konu hakkında herhangi bir sayı belirtmek doğru olmaz. Bu noktada atama bekleyen öğretmenlerimizin taleplerini dile getirmek daha doğru olur. Burada anlatmak istediğim eğer bütçe imkanları diyorsak yukarıdaki hesaplamalar ile 30 bin öğretmen atamasının bütçeye bir yükünün olmaması.

Öğretmen Yetiştirme Süreci Daha Planlı Hale Getirilmeli

Öğretmen ihtiyacı ile eğitim fakültelerindeki mezun sayısı arasındaki dengeyi sağlamak büyük önem taşımaktadır. Yükseköğretim Kurulu (YÖK), belirli bir süre için öğretmen alımlarını kontrollü hale getirebilir hatta birkaç yıl alımları kapatabilir ve bu süreçte Devlet Planlama Komisyonu ile koordineli bir şekilde çalışarak 5 yıllık bir öğretmen istihdam haritası oluşturabilir.

Bu planlama kapsamında şu sorulara net yanıtlar verilebilir:

Hangi yıllarda kaç bin öğretmen atanacak?

Alım takvimi nasıl olacak?

Önümüzdeki yıllarda kaç öğretmenin emekli olması bekleniyor?

Norm kadro düzenlemeleri nasıl şekillenecek ve hangi branşlara öncelik verilecek?

Böyle bir sistem sayesinde, eğitim fakültelerinden mezun olan öğretmen adaylarının iş bulma süreci daha öngörülebilir hale gelecek ve atama bekleyen öğretmenler için daha net bir yol haritası sunulacaktır.

Norm Kadro Dağılımında Yeni Düzenlemeler Gündeme Gelebilir

Milli Eğitim Bakanlığı diğer branşlara yük getirmeyecek şekilde yeni normlar yaratabilir.

Misal:

PDR (Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik) normlarının artırılması,

İlkokullarda branş öğretmenlerinin görev alması,

Okul öncesine İngilizce branşının eklenmesi diğer branşları etkilemeyecek lakin kadro açığı sağlayarak yeni istihdam alanları açacak normlar getirilebilir.

Emekliliğe Teşvik ve Planlı Emeklilik Süreci

Öğretmenlerin büyük bir kısmı, emeklilik maaşı ile mevcut maaşları arasındaki fark nedeniyle emekliliğe sıcak bakmamaktadır. Özellikle Başöğretmenlik tazminatları ile birlikte birçok öğretmen çalışmaya devam etmeyi tercih etmektedir. Bu noktada iki aşamalı bir çözüm önerilebilir:

1. Emekli maaşlarının iyileştirilmesi,
2. Belirli bir tarihe kadar emekli olan öğretmenler için teşvik sisteminin getirilmesi.

Örneğin, 2026 Ocak ayına kadar emekli olan öğretmenlere daha yüksek maaş verilerek erken emekliliğin teşvik edilmesi sağlanabilir. Bu sayede yeni atamalar için daha fazla kontenjan açılabilir ve öğretmen ihtiyacı daha sağlıklı bir şekilde karşılanabilir.

Sonuç olarak,

Öğretmen atamaları ve istihdam politikaları, kısa vadeli çözümlerle değil, uzun vadeli ve sürdürülebilir bir bakış açısıyla ele alınmalıdır. Ücretli öğretmenlik yerine kadrolu atama yapılması, öğretmen yetiştirme sürecinin planlı hale getirilmesi, norm kadro düzenlemeleriyle yeni istihdam alanlarının açılması, emekliliğe teşvik mekanizmalarının devreye sokulması, eğitim sistemimizin daha verimli işlemesine ve atama bekleyen genç öğretmenlerimize kapı aralanmasına katkı sağlayacaktır.

Eğitim, bir ülkenin geleceğini belirleyen en önemli unsurdur. Bu nedenle, öğretmen istihdamında yapılacak her düzenleme, uzun vadeli bir vizyonla ele alınmalı ve tüm paydaşların katılımıyla şekillendirilmelidir. Yapılacak planlı düzenlemeler, hem eğitim kalitesini artıracak hem de atama bekleyen öğretmenler için daha öngörülebilir bir süreç oluşturacaktır.